در بیست‌وچهارمین اجلاس نخست‌وزیران سازمان همکاری شانگهای در مسکو، بار دیگر اهمیت حمل‌ونقل و لجستیک در همکاری‌های منطقه‌ای مورد تأکید قرار گرفت. ایران نیز با اعلام آمادگی برای مشارکت فعال در پروژه‌های ترانزیتی، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی اتصال اوراسیا تقویت کرد.

بیست‌وچهارمین اجلاس نخست‌وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مسکو برگزار شد؛ نشستی که با صدور بیانیه‌ای ۵۹ ماده‌ای و امضای اسناد همکاری گسترده، مسیر جدیدی برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل و لجستیک ترسیم کرد. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور ایران نیز در این نشست اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران آماده است نقشی فعال و مؤثر در پروژه‌های حمل‌ونقلی این سازمان بر عهده بگیرد.

تأکید دوباره بر اهمیت کریدورهای اقتصادی و ترانزیتی

یکی از محورهای مهم این اجلاس، لزوم ارتقای کریدورهای اقتصادی و حمل‌ونقلی بود. اعضا تأکید کردند که توسعه مسیرهای ترانزیتی مستقل، ایمن و چندوجهی، نه‌تنها به روان‌سازی تجارت کمک می‌کند، بلکه امنیت زنجیره تأمین و همگرایی اقتصادی منطقه را تقویت خواهد کرد. ایران نیز با موقعیت ژئوپلیتیک ویژه خود، آمادگی برای همکاری در ایجاد و توسعه این کریدورها را اعلام نمود.

مواد کلیدی بیانیه پایانی در حوزه حمل‌ونقل

در بخش‌های مختلف بیانیه پایانی، به‌خصوص بندهای ۱۳، ۲۷، ۲۸ و ۲۹، به نکات مهمی در حوزه حمل‌ونقل اشاره شد:

• بند ۱۳: بر ایجاد فضای اقتصادی باز و همکاری برابر میان اعضا تأکید شد؛ فضایی که فعالیت مؤثر زنجیره‌های تأمین، کریدورهای حمل‌ونقل، جریان کالا، سرمایه و فناوری را تضمین می‌کند.

• بند ۲۷: اعضا متعهد شدند زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و فنی خود را تقویت کرده و ظرفیت‌های ترانزیتی و حمل‌ونقل چندوجهی را در سطح منطقه توسعه دهند.

• حمایت از برگزاری نشست رؤسای بنادر و مراکز لجستیکی و تمرکز بر توسعه کریدورهای چندوجهی نیز از دیگر نکات مهم این بند بود.

• ایجاد پلتفرم دیجیتال واحد SCO برای مدیریت حمل‌ونقل چندوجهی نیز به‌عنوان یک ایده راهبردی مطرح شد.

تقویت حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دیجیتال

در بند ۲۸، بر اجرای توافق‌نامه‌های پیشین درباره تسهیل حمل‌ونقل جاده‌ای و توسعه کریدورهای کارآمد تأکید شد. همچنین ایده «فضای حمل‌ونقل مشترک سازمان همکاری شانگهای» به‌عنوان طرحی جدید و بلندمدت مورد توجه قرار گرفت.

در حوزه حمل‌ونقل هوایی نیز اعضا خواستار توسعه مسیرهای پروازی، تسهیل مقررات و بهبود شرایط حمل‌ونقل مسافری و باری شدند. ایجاد آژانس امنیت هوانوردی شانگهای و تقویت همکاری در حوزه هوانوردی غیرنظامی از دیگر موارد مهم مطرح‌شده بود.

استفاده از فناوری‌های سبز، توسعه زیرساخت خودروهای برقی و توجه به پایداری زیست‌محیطی در بخش حمل‌ونقل نیز مورد تأکید قرار گرفت.

تسهیل تجارت و تقویت همکاری‌های گمرکی

در بند ۲۹، ضرورت گسترش همکاری‌های گمرکی و تسهیل تجارت میان کشورهای عضو شانگهای مورد توجه قرار گرفت. هدف این اقدامات، ساده‌سازی فرآیندهای ترانزیتی، افزایش امنیت زنجیره لجستیکی اوراسیا و مبارزه با قاچاق است.

جایگاه محوری ایران در همکاری‌های حمل‌ونقلی شانگهای

این اجلاس نشان داد که حمل‌ونقل و لجستیک، ستون اصلی همکاری‌های منطقه‌ای در سازمان همکاری شانگهای است. ایران، با برخورداری از موقعیت جغرافیایی استراتژیک و ظرفیت‌های بزرگ در حوزه ترانزیت، می‌تواند نقشی کلیدی در شکل‌دهی به مسیرهای جدید تجاری و ارتباطی میان شرق و غرب ایفا کند.

سازمان همکاری شانگهای؛ ساختار، اعضا و ظرفیت‌ها

سازمان همکاری شانگهای که ابتدا در سال ۱۹۹۶ به‌عنوان گروه امنیتی «پنج کشور شانگهای» تشکیل شد، امروز به یک بلوک قدرتمند سیاسی–اقتصادی تبدیل شده است. با عضویت ایران در سال ۲۰۲۳ و بلاروس در ۲۰۲۴، این سازمان اکنون حدود ۴۳٪ جمعیت جهان و ۲۳٪ اقتصاد جهانی را در بر می‌گیرد.

این پهنه وسیع جغرافیایی، ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای ایجاد شبکه‌های حمل‌ونقلی گسترده، توسعه کریدورهای مشترک، سرمایه‌گذاری در بنادر و راه‌آهن‌ها، و گسترش تجارت منطقه‌ای فراهم کرده است.

برای مطالعه مقالات بیشتر به سایت ما سر بزنید.